ในงานวิดีโอและการถ่ายทำภาพยนตร์ คำว่า “Roll” (โรล) หมายถึงการเคลื่อนไหวของกล้องที่ทำให้เกิดการหมุนรอบแกนที่อยู่ตรงกลางของกล้อง ซึ่งการเคลื่อนไหวนี้เป็นหนึ่งในสามแกนหลักของการเคลื่อนไหวของกล้องที่เรียกรวมกันว่า “Three-Axis Rotation” (การหมุนสามแกน) ประกอบด้วย Yaw (การหมุนในแนวราบ), Pitch (การหมุนขึ้น-ลง) และ Roll (การหมุนรอบแกนกลาง)
ในภาษาไทย คำว่า Roll มักเรียกทับศัพท์ว่า “โรล” หรือบางครั้งอาจใช้คำว่า “การหมุนรอบแกน” เพื่อให้เข้าใจได้ง่ายขึ้นว่ากล้องกำลังหมุนไปตามแนวแกนนอนที่อยู่ตรงกลางของตัวมันเอง
ลักษณะของ Roll (โรล)
Roll เกิดขึ้นเมื่อกล้องทำการหมุนเหมือนการบิดหรือหมุนตัว โดยจะมีลักษณะดังนี้:
- การหมุนตามแนวแกน Z
Roll เป็นการหมุนรอบแกน Z ซึ่งหมายถึงการหมุนที่ทำให้ภาพดูเหมือนเอียงไปทางซ้ายหรือขวา โดยที่ตำแหน่งของกล้องและวัตถุไม่ได้เปลี่ยนไปในแนวระนาบหรือตามแนวตั้ง - การสร้างอารมณ์และความรู้สึกในภาพ
การหมุน Roll มักถูกใช้เพื่อสร้างเอฟเฟกต์ที่แตกต่าง เช่น- การทำให้ผู้ชมรู้สึกถึงความไม่มั่นคง (Unstable) หรือความสับสน
- การเพิ่มความตื่นเต้นในฉากแอ็คชัน
- การเลียนแบบมุมมองของคนหรือวัตถุที่หมุนอยู่ เช่น เครื่องบินที่กำลังบินพลิกตัว
- การใช้งานร่วมกับ Gimbal หรือ Stabilizer
อุปกรณ์ประเภท Gimbal หรือ Stabilizer ที่รองรับการหมุนสามแกน จะสามารถปรับ Roll ได้อย่างแม่นยำ เพื่อให้การหมุนของกล้องดูนุ่มนวลและควบคุมได้ง่ายขึ้น
การใช้งาน Roll ในงานวิดีโอ
- การเปลี่ยนมุมมองที่สร้างสรรค์
Roll ถูกใช้เพื่อสร้างมุมมองที่ไม่ปกติ ตัวอย่างเช่น การทำ Dutch Angle (มุมกล้องเอียง) เพื่อเพิ่มความน่าสนใจให้กับฉาก - เอฟเฟกต์การหมุนรอบ 360 องศา
เทคนิคนี้มักปรากฏในงานวิดีโอที่ต้องการสร้างความรู้สึกเหมือนการหมุนของตัวละครหรือฉาก เช่นในภาพยนตร์ไซไฟหรือฉากต่อสู้ - การเพิ่มความเป็นศิลปะในวิดีโอ
ผู้กำกับภาพยนตร์หรือผู้สร้างวิดีโอบางคนใช้ Roll เพื่อเล่าเรื่องราวหรือถ่ายทอดอารมณ์ของตัวละครในรูปแบบที่ไม่เหมือนใคร
ตัวอย่างการใช้งาน Roll ในอุปกรณ์กล้อง
- Gimbal ที่รองรับสามแกน
- Gimbal สามารถปรับการหมุน Roll ได้โดยใช้มอเตอร์ควบคุม ซึ่งช่วยให้กล้องเคลื่อนไหวได้อย่างราบรื่น
- กล้อง Drone
- กล้อง Drone สามารถปรับ Roll ได้เพื่อให้การบันทึกภาพทางอากาศดูมีมุมมองที่น่าสนใจมากขึ้น
- อุปกรณ์ Dolly หรือ Jib
- การติดตั้งกล้องบน Dolly หรือ Jib ที่มีการปรับ Roll จะช่วยสร้างการเคลื่อนไหวที่ลื่นไหลและโดดเด่น
ความแตกต่างระหว่าง Roll กับการเคลื่อนไหวอื่น
- Roll vs. Pan
- Roll คือการหมุนรอบแกน Z แต่ Pan เป็นการหมุนกล้องในแนวนอน (แกน Y) เพื่อเปลี่ยนมุมมองซ้ายหรือขวา
- Roll vs. Tilt
- Roll หมุนรอบแกน Z ขณะที่ Tilt หมุนกล้องขึ้นหรือลงรอบแกน X
- Roll vs. Tracking Shot
- Roll เป็นการหมุนกล้องในตำแหน่งเดิม แต่ Tracking Shot คือการเคลื่อนกล้องไปตามตำแหน่งต่าง ๆ โดยไม่เปลี่ยนมุมกล้อง
ประโยชน์ของการใช้ Roll ในงานวิดีโอ
- เพิ่มความหลากหลายในการเล่าเรื่อง
การใช้ Roll ทำให้วิดีโอมีความน่าสนใจมากขึ้น โดยช่วยเปลี่ยนมุมมองหรือเน้นความรู้สึกของฉาก - สร้างความน่าสนใจในงานศิลปะ
Roll ถูกใช้ในงานวิดีโอเชิงสร้างสรรค์เพื่อเพิ่มมิติทางศิลปะ เช่นในมิวสิกวิดีโอหรือโฆษณาที่ต้องการดึงดูดสายตาผู้ชม - สร้างอารมณ์ในภาพยนตร์
ในภาพยนตร์ Roll มักถูกใช้เพื่อถ่ายทอดอารมณ์ เช่น ความเวียนหัว ความสับสน หรือความกลัว